Centrum Doradztwa Zawodowego i Wspierania Osób Niepełnosprawnych Intelektualnie - Centrum DZWONI

Klasyfikacja ICF

Wymiar praktyczny

ICF mówi o tym, że opisujemy człowieka ze wszystkich możliwych stron, że prowadzimy dyskusje na temat wszystkich jego możliwych działań w kontekście środowiskowego uczestnictwa i ograniczeń. W związku z tym nie możemy patrzeć tylko na to, czego człowiek nie może zrobić, ale powinniśmy patrzeć na to, co może i co my możemy zrobić, żeby mu pomóc, aby mógł prowadzić niezależne życie, zgodnie ze swoimi potrzebami.
Cykl rozwiązywania problemów

 

Zastosowanie cyklu rozwiązywania problemów pozwala zrozumieć i zdefiniować z jakimi problemami mierzy się nasz klient, i jakiego rodzaju oraz w jakim zakresie  potrzebuje wsparcia. Pozwala zebrać i dokonać pomiaru niezbędnych informacji, aby zrozumieć charakter nowej sytuacji, widziany z perspektywy klienta, specjalisty, rodzica czy też innej osoby zaangażowanej w proces.

Wspólna ocena uwzględnienia wybrane kategorie funkcjonowania (głównie z obszarów  aktywności i uczestniczeniu)  oraz czynników kontekstowych.

Celem podjętych działań jest nie tylko gromadzenie i zbieranie danych, ale przede wszystkim ich zrozumienie.

Proces oceny możemy rozpocząć, w kontekście planowania celów krótkoterminowych, np. skupiając się na uczestniczeniu klienta w jakiejś konkretnej sytuacji życiowej, czyli na przykład na podjęciu i utrzymaniu zatrudnienia. Ale możemy też koncentrować się, na całym życiu dorosłej osoby z niepełnosprawnością i zastanawiać się, czy ten proces, który teraz realizujemy dobrze wpłynie na  jakość życie w przyszłości.

Po dokonaniu analizy i zrozumienia zaistniałej trudności u klienta, można przejść  do planowania, w podejmowaniu decyzji oraz zapewnienia odpowiedniego wsparcia.  Na  różnych poziomach tego procesu, potrzebujemy różnych narzędzi, ale te narzędzia się nawzajem wspierają. A zatem nie tylko oceniamy danego klienta, ale rozumiemy jego sytuację i planujemy jak go w niej wesprzeć. Taki sposób działania stwarza możliwość zapewnienia  indywidualnego planowania procesu zatrudnienia, które ma pozwolić wspierać klienta w jego rozwoju zawodowym na drodze ku samodzielności i niezależności.

Zestaw podstawowy do rehabilitacji zawodowej
ICF jako wyczerpująca klasyfikacja (zawiera ponad 1400 kategorii) nie może być oczywiście stosowana bezpośrednio jako narzędzie praktyczne, gdyż w codziennej praktyce do opisu funkcjonowania osoby z niepełnosprawnością w aspekcie zawodowym potrzebna jest jedynie część kategorii ustanowionych przez ICF.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) rekomenduje tworzenie tzw. zestawów podstawowych ICF. Centra DZWONI w procesie diagnozy wykorzystują rekomendowany przez WHO ICF core sets (zestaw podstawowy) przygotowany dla celów rehabilitacji zawodowej.

Kompleksowy („rozszerzony”) zestaw podstawowy dla celów rehabilitacji zawodowej zawiera 90 kategorii ICF wybranych w procesie naukowym/badawczym i zatwierdzonych przez międzynarodową konferencję konsensualną. Wśród 90 kategorii ICF znajduje się 89 drugiego poziomu i jedna trzeciego poziomu, e1101. Czterdzieści kategorii dotyczy aktywności i uczestniczenia, 33 kategorie dotyczą czynników środowiskowych, a 17 kategorii dotyczy funkcji ciała. Nieobecne są kategorie z zakresu struktur ciała.

W wyniku kilkumiesięcznych działań prowadzonych w Centrach DZWONI, a przede wszystkim po konsultacjach z  prof. dr Judith Hollenweger z Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Zurichu, która jest  konsultantką WHO ds. niepełnosprawności i edukacji, członkiem Zarządu Europejskiej Agencji ds. Specjalnych Potrzeb i Edukacji Włączającej, specjaliści merytoryczni przy wsparciu koordynatorów merytorycznych ds. ICF i ds. zatrudnienia wspomaganego oraz grupy eksperckiej ICF dokonali dogłębnej analizy zestawu podstawowego do rehabilitacji zawodowej. Dokonali tzw. grupowania kompetencji w oparciu o kategorie ICF. W wyniku grupowania powstał skrócony zestaw ICF uwzględniający kategorie ICF najbardziej istotne z punktu widzenia procesu zatrudnienia wspomaganego i celów projektu. W praktyce zastosowania zestawu oznacza to, iż dla każdej osoby przygotowywana jest funkcjonalna, kompleksowa  diagnoza w oparciu o podstawowy zestaw ICF do rehabilitacji zawodowej, natomiast planowanie celów w IPD i konkretnych interwencji, strategii wsparcia, odbywać się będzie w oparciu o grupy kompetencji.